9 sierpnia – Dzień Ludności Rdzennej
Święto obchodzone jest od 1994 roku, ustanowione zostało rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ i początkowo obchodzone miało być do 2004 roku, czyli w czasie trwania Międzynarodowej Dekady Ludności Tubylczej na Świecie. Jednak w 2004 roku ustanowiono Drugą Międzynarodową Dekadę Ludności Tubylczej (z przewodnim hasłem „Dekada Działania i Godności”) i tym samym przedłużono też obchody święta do roku 2015. Na dzień obchodów święta wybrano datę 9 sierpnia, dla upamiętnienia pierwszego spotkania Grupy Roboczej do spraw Ludów Tubylczych, które odbyło się w 1982 roku. Święto zostało ustanowione, by podkreślić różnorodność rdzennych kultur oraz zwrócić uwagę świata na sytuację ludności tubylczej w różnych częściach globu i uświadomić, jak wiele należy jeszcze zrobić, aby tę sytuację poprawić.
Mianem ludności rdzennej określa się grupy kulturowe posiadające wspólne dziedzictwo i tradycję kulturową, która jest kontynuowana i przekazywana następnym pokoleniom, związane historycznie z konkretnym regionem geograficznym. Grupa taka wyróżnia się spośród grupy dominującej odmiennością językową, kulturową i społeczną. Istotną cechą jest też samoidentyfikacja grupy jako grupy tubylczej oraz uznawanie jej za taką przez inne, sąsiadujące grupy. Szacuje się, że obecnie około 6% ludności świata określić można jako ludność rdzenną, zamieszkuje ona w 70 krajach na świecie i podzielić ją można na ponad 5000 różnych grup etnicznych.
Ludy tubylcze zamieszkują wszystkie strefy klimatyczne, od Czukczów, Nieńców czy Samów na północy, aż po Indian Mapuche żyjących w Patagonii. Niektórym z nich udało się zachować izolację, przez co ich styl życia nie uległ dużym zmianom (np. Janomami z amazońskich lasów Brazylii i Wenezueli), inne ulegały drastycznym wpływom cudzoziemskich kolonizatorów, co doprowadzało do zaniku tradycyjnej kultury i w efekcie do ginięcia grup etnicznych. Najlepiej znanymi przykładami niszczącego wpływu przybyszów z Europy na plemiona tubylcze są historie rdzennych mieszkańców obu Ameryk. Obecnie nadal istnieje wiele grup etnicznych będących na skraju wyginięcia, nie potrafiących obronić swojej odrębności przed wpływami zewnętrznymi (przykładem mogą być zamieszkujący Syberię Encowie, których żyje obecnie około 200, lub Alutorcowie, których zostało zaledwie kilkunastu), istnieją jednak też grupy, których sytuacja jest stabilna, a nawet takie, które prężnie się rozwijają. Niezależnie jednak od obecnej sytuacji, wszystkie grupy borykają się z licznymi problemami wynikającymi przede wszystkim z dyskryminacji i braku możliwości samostanowienia.
- Chociaż ludność tubylcza stanowi zaledwie około 6% światowej populacji, stanowi ona aż 1/3 spośród 900 milionów najbiedniejszych mieszkańców terenów wiejskich.
- W Stanach Zjednoczonych rdzenni Amerykanie są 600 razy bardziej narażeni na kontakt z gruźlicą niż reszta społeczeństwa.
- W Kanadzie wskaźnik samobójstw, zwłaszcza wśród młodzieży, jest 11 razy wyższy u Inuitów niż wśród reszty Kanadyjczyków.
- W Australii dziecko rdzennego pochodzenia będzie statystycznie żyć 20 lat krócej niż jego nierdzenny rówieśnik.
- Jednym z najistotniejszych zagrożeń dla ludności rdzennej są przesiedlenia z tradycyjnych terytoriów, przejmowanie ziemi i bogactw naturalnych oraz niszczenie środowiska.
- Szacuje się, że około 60% surowców naturalnych – minerałów, wody pitnej, potencjalnych źródeł energii – znajduje się na terenach należących do ludności rdzennej.
- 97% populacji świata posługuje się zaledwie 4% istniejących na świecie języków, podczas gdy zaledwie 3% populacji (są to przede wszystkim ludy tubylcze) używa aż 96% z nich.
W celu ochrony praw ludności tubylczej powstała Deklaracja Praw Ludności Tubylczej, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 13 września 2007 roku większością 144 głosów. Przeciwko przyjęciu Deklaracji zaprotestowały Stany Zjednoczone, Australia, Kanada i Nowa Zelandia.
ekoklendarz.pl
0 komentarzy