Nie lubimy chorować. Ale jak dopadnie nas chroba to udajemy się z tego tytułu…gdzie? Do apteki. Dziś Dzień Farmaceuty. Kto to jest? Skąd ta dziedzina nauki pochodzi? Składając serdeczne życzenia wszystkim farmaceutom, przypominamy krótki rys historyczny.

Tytułem farmaceuty na terenie Polski ma prawo posługiwać się osoba, która posiada dokument “Prawo wykonywania zawodu farmaceuty” wydany przez Naczelną lub okręgową izbę aptekarską. Farmaceuta wykonujący zawód w aptece, punkcie aptecznym lub hurtowni farmaceutycznej ma prawo posługiwać się tytułem aptekarza.

Z kolei farmacja – zespół nauk obejmujących wiedzę o lekach. Etymologii wyrazu farmacja należy szukać w greckim słowie phármakon oznaczającym środek magiczny, w przenośni lek, oraz w pochodzącym z wcześniejszego okresu egipskim określeniu Ph-ar-maki oznaczającym zapewniający bezpieczeństwo.

Historia farmacji

Farmacja i medycyna wywodzą się ze wspólnego pnia historycznego. W epoce wspólnoty pierwotnej leczeniem i przyrządzaniem leków zajmowały się kobiety, a następnie funkcję tę przejęli znachorzy. W epoce niewolnictwa, w erze tzw. wielkich kultur (sumeryjskiej, babilońskiej, w staroż. Indiach, Chinach i Egipcie) całokształt problemów związanych z lecznictwem i przyrządzaniem leków pozostawał w gestii kapłanów. Z tego okresu pochodzą pierwsze wzmianki o stosowaniu leków, głównie roślinnych. Wzory recept znalazły się na tabliczkach (z ok. 3000 p.n.e.) z sumeryjskiego m. Nippur; opis leków występuje m.in.: w chiń. zielniku (ok. 3000 p.n.e.), Kodeksie Hammurabiego, indyjskich Wedach (ok. 1500 p.n.e.), egipskich papirusach: Ebersa (ok. 1550 p.n.e.) i Smitha (ok. 1350 p.n.e.).

Dopiero w Grecji, a następnie w Rzymie medycyna przestała być wyłącznym atrybutem kapłaństwa, a funkcję lekarza i aptekarza pełniły wprawdzie te same osoby, ale zaczęły się już pojawiać grupy ludzi o wyspecjalizowanych zainteresowaniach, np. Celsus wspomina o pharmakeis, w odróżnieniu od cheirourgikoi i diaitetikoi, wśród uczniów szkoły aleksandryjskiej.

W Rzymie (na przeł. I w. p.n.e. i I w. n.e.) sprzedażą leków zajmowali się domokrążcy oraz kupcy sprzedający je w kramach w wyznaczonych miejscach miasta; prekursorami średniow. aptekarzy byli ludzie przyrządzający pewne leki oraz krajacze i ucieracze ziół i proszków; dla nich Manthias napisał pierwsze dzieło o komponowaniu leków (Nartex ok. 270 p.n.e.).

Za twórcę nauki o leku powszechnie uważa się rzym. lekarza i aptekarza Claudiusa Galena, który w II w. n.e. stworzył podwaliny farmacji stosowanej. Zbudował on całościową teorię leku, powiązaną z całościową koncepcją patologii i terapii, podzielił leki na 3 kategorie:

1) leki, przy których działanie gł. i poboczne występuje w różnych kombinacjach;

2) leki o specyficznym działaniu (np. trucizny, odtrutki, środki wymiotne);

3) leki proste, które powodują fizjol. odczucia: suchości, wilgoci, zimna i ciepła; wprowadził on szereg form leków, jak proszki, wyciągi, nalewki na wodzie, winie, occie lub miodzie, a także stosował odwary, napary, pastylki, pigułki, maści i mazidła.

źródło: http://www.kzhnm.ump.edu.pl, foto:pixabay.com