Hipoglikemia to stan znacznego obniżenia poziomu cukru we krwi, który stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia cukrzyka. Nie można go bagatelizować, ale też nie należy się go bać. Z hipoglikemią można skutecznie walczyć. Ważne jest, aby znać jej przyczyny i wiedzieć, jak jej zapobiegać. Strach przed niedocukrzeniem nie powinien zdominować życia diabetyka. Właściwe dawkowanie insuliny, monitorowanie poziomu cukru we krwi oraz przestrzeganie diety to kluczowe kroki, aby zapewnić sobie poczucie bezpieczeństwa. Wyjaśniamy, czym jest hipoglikemia, oraz przedstawiamy sposoby radzenia sobie z nią.

Co to jest hipoglikemia i jakie są jej konsekwencje?

Hipoglikemia, zwana potocznie niedocukrzeniem, to stan, w którym poziom glukozy we krwi spada poniżej normy, co może prowadzić do wielu niebezpiecznych dla zdrowia konsekwencji. Do takiego stanu może dojść m.in. wtedy, gdy do organizmu została wprowadzona zbyt duża dawka insuliny. Hipoglikemię rozpoznaje się przy obniżeniu stężenia glukozy we krwi poniżej 70 mg/dl  (3,9 mmol/l), nawet jeśli nie towarzyszą temu charakterystyczne objawy hipoglikemii, takie jak drżenie rąk czy nagła potliwość. U niektórych cukrzyków niepokojące symptomy mogą wystąpić przy jeszcze niższym stężeniu cukru we krwi, dlatego tak ważne jest regularne monitorowanie glikemii.

Warto zdawać sobie sprawę z tego, jak straszna jest hipoglikemia dla naszego organizmu. Do czego może doprowadzić stan niedocukrzenia? W przypadku nawracających hipoglikemii może dojść do stopniowego obniżania tzw. progu glikemii, czyli poziomu cukru, przy którym chory odczuwa objawy alarmujące. Obniżenie poziomu cukru we krwi poniżej 60 mg/dl może doprowadzić do tzw. ciężkiego niedocukrzenia, któremu mogą towarzyszyć drgawki, zaburzenia koordynacji ruchowej, pobudzenie, agresja. Dalszy spadek hipoglikemii może przyczynić się do utraty świadomości, śpiączki, a nawet zgonu, jeśli nie zostanie podjęta interwencja.

Najczęstsze przyczyny hipoglikemii

Epizody hipoglikemii mogą być spowodowane:

• przyjęciem niewłaściwej dawki insuliny lub leków przeciwcukrzycowych;
• pominięciem lub opóźnieniem posiłku;
• nadmiernym wysiłkiem fizycznym bez odpowiedniego dostosowania dawki insuliny;
• spożyciem dużej ilości alkoholu, zwłaszcza na czczo;
• niewłaściwą dietą, obfitującą w węglowodany proste, które powodują szybkie wzrosty, a następnie spadki poziomu glukozy we krwi;
• występowaniem chorób współistniejących, np. niewydolności wątroby czy schorzeń nerek.

Po jakich objawach można rozpoznać hipoglikemię?

Objawy hipoglikemii mogą różnić się w zależności od indywidualnych uwarunkowań organizmu, ale najczęściej są to:

• drżenie mięśni,
• duża potliwość,
• bladość powłok skórnych,
• uczucie kołatania serca,
• niepokój,
• drażliwość,
• nagły spadek energii,
• gwałtowne uczucie głodu,
• zawroty i bóle głowy,
• zmieszanie i trudności z koncentracją.

W sytuacjach znacznego spadku cukru we krwi może dojść do utraty przytomności lub nawet ataku drgawkowego. Dlatego tak ważne jest, aby osoby chore na cukrzycę oraz ich bliscy potrafili rozpoznać wczesne symptomy hipoglikemii i wiedzieli, jak na nie reagować.

Co robić, gdy poziom cukru we krwi niebezpiecznie spada?

Po pierwsze, nie panikować. Szybka interwencja jest niezwykle istotna podczas epizodu hipoglikemii. Równie ważne jest zachowanie spokoju. Pierwszym krokiem jest spożycie cukrów prostych, takich jak glukoza w tabletkach, słodki napój czy miód i kontrola glikemii po 15 minutach. Jeśli po kwadransie glikemia nadal się utrzymuje, czynność tę należy powtórzyć. To często wystarcza, aby przywrócić właściwy poziom cukru i złagodzić objawy niedocukrzenia. Specjaliści zalecają jednak, aby zaraz po epizodzie hipoglikemii spożyć pełnowartościowy posiłek, składający się z węglowodanów złożonych, aby zapobiec ponownemu niedocukrzeniu, które może pojawić się w niedługim czasie.

Przy częstych epizodach hipoglikemii konieczna może okazać się zmiana planu leczenia, dlatego zawsze należy skonsultować ten fakt z lekarzem. Profilaktyka i edukacja w zakresie samodzielnego monitorowania poziomu cukru i odpowiedniego reagowania na symptomy to podstawa terapii cukrzycy i zapobiegania jej poważnym powikłaniom.

Bibliografia:

Otto-Buczkowska E. (2017). Hipoglikemia u chorych z cukrzycą typu 2 – czy jest problemem? Forum Medycyny Rodzinnej, Vol. 11, No. 6, s. 237-244. https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/download/56134/42891

Wierzchowiecka A., Zozulińska-Ziółkiewicz D. (2011). Hipoglikemia w cukrzycy typu 1. Clinical Diabetology, 12(6), s. 210-215. https://journals.viamedica.pl/clinical_diabetology/article/download/18120/14274

Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. https://ptdiab.pl/zalecenia-ptd/zalecania-aktywni-czlonkowie-2023